खबरदारी 
मकवानपुर । साहित्यकार पुष्पराज पौडेलकोसंस्मरण कृति ‘देशाटनः घुम्दै, फिर्दै जिल्ला–जिल्ला’ सोमबार काठमाडौंमा एक विशेष समारोहबीच लोकार्पण गरिएको छ।
आवरण प्रकाशनले आयोजना गरेको उक्त कार्यक्रममा साहित्यिक क्षेत्रका विशिष्ट व्यक्तित्वहरूको उपस्थितिमा कृतिको लोकार्पण भएको हो। यो कृति नेपालका सबै जिल्लाहरूको यात्रा अनुभवलाई समेटेर तयार पारिएको संस्मरणात्मक रचना हो, जसले पाठकलाई देशका कुनाकन्दरासम्म पुर्याउने प्रयास गरेको छ।
कार्यक्रममा प्रमुख अतिथिका रूपमा उपस्थित प्रख्यात साहित्यकार प्रा।डा। गोविन्दराज भट्टराईले कृतिको लोकार्पण गर्दै यसको महत्त्वबारे प्रकाश पारे। उनले ‘देशाटन’ पढ्दा आफूलाई नेपालका सबै जिल्ला संक्षेपमा घुमेको अनुभूति भएको बताए। ‘यो कृतिले पाठकलाई भौगोलिक यात्रामात्र होइन, सांस्कृतिक, सामाजिक र मानवीय अनुभवको गहिरो यात्रामा डोर्याउँछ ।’ उनले भने। भट्टराईले पौडेलको लेखनशैलीको प्रशंसा गर्दै यो कृतिले नेपाली संस्मरण साहित्यमा नयाँ आयाम थप्ने विश्वास व्यक्त गरे। उनले थपे, ‘पौडेलको लेखनीमा सादगी र सत्यताको संयोजन छ, जसले पाठकको मन तुरुन्तै जित्छ।’
कार्यक्रममा साहित्यकार तीर्थराज वन्तले पुष्पराज पौडेलको लेखन यात्रा र उनको व्यक्तित्वबारे चर्चा गरे। उनले पौडेल रेडक्रसकर्मीका रूपमा लामो समयदेखि सक्रिय रहँदा नियमित डायरी लेख्ने बानीले यो कृति तयार गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको उल्लेख गरे। ‘पौडेलले आफ्नो दैनिक अनुभवलाई डायरीमा टिपोट गर्ने बानीले उनको लेखनलाई प्रामाणिक र जीवन्त बनाएको छ।’ वन्तले भने। उनले पौडेलको यो कृतिमा नेपालका विभिन्न जिल्लाको भौगोलिक, सामाजिक र सांस्कृतिक विविधतालाई सुन्दर ढंगले प्रस्तुत गरिएको बताए। वन्तले यो कृतिले पाठकलाई नेपालको विविधतापूर्ण परिदृश्यसँग जोड्ने विश्वास व्यक्त गरे।
समीक्षक राजकुमार बानियाँले कृतिको समीक्षात्मक विश्लेषण प्रस्तुत गर्दै संस्मरण लेखनको महत्त्वमाथि प्रकाश पारे। उनले जीवनको गतिशीलता नै यात्रा लेखनको प्रमुख विशेषता भएको बताए। ‘यात्रा लेखनले मानिसको अनुभव, भावना र समाजको चित्रण गर्छ। पौडेलको ‘देशाटन’ले यी सबै पक्षलाई समेटेर संस्मरण विधालाई समृद्ध बनाएको छ।’ बानियाँले भने। उनले कृतिमा लेखकको व्यक्तिगत अनुभव र सामाजिक अवलोकनको संयोजनले पाठकलाई नयाँ दृष्टिकोण प्रदान गर्ने उल्लेख गरे। बानियाँले पौडेलको लेखनमा रहेको सरलता र गहिराइले यो कृतिलाई हरेक उमेर समूहका पाठकका लागि रुचिकर बनाएको बताए।
कृतिकार पुष्पराज पौडेलले आफ्नो कृतिमाथि धारणा राख्दै यो कृति लेखनको पछाडिको प्रेरणा र अनुभवबारे खुलेर कुरा गरे। उनले नेपालका सबै जिल्ला घुम्दाका सम्झना अहिले पनि आफ्नो मनमा ताजै रहेको बताए। ‘मैले देशका विभिन्न जिल्ला घुम्दा देखेका दृश्य, भेटेका मानिसहरू र अनुभव गरेका क्षणहरू मेरो मनमा सल्बलाउँथे। ती सम्झनालाई कागजमा उतारेर ‘देशाटन’को रूपमा ल्याएँ ।’ पौडेलले भने। उनले यो कृतिमा आफ्नो व्यक्तिगत यात्रा अनुभवसँगै नेपालको सांस्कृतिक र सामाजिक विविधताको झल्को दिने प्रयास गरेको बताए। पौडेलले आफ्नो लेखन यात्रामा साथ दिने परिवार, साथीहरू र प्रकाशकलाई धन्यवाद दिए।
आवरण प्रकाशनका प्रबन्ध निर्देशक रमेश पौडेलले कृतिको प्रकाशन प्रक्रिया र यसको विशेषताबारे जानकारी दिए। उनले ‘देशाटन’ले संस्मरण विधाको लोकप्रियतालाई नयाँ उचाइमा पुर्याउने विश्वास व्यक्त गरे। ‘हामीले यो कृतिलाई न्यूमिडिया शैलीमा प्रस्तुत गरेर विश्वव्यापी पाठकसम्म पुर्याउने योजना बनाएका छौँ ।’ उनले भने। रमेशले कृतिको डिजाइन, सम्पादन र प्रकाशनमा कुनै कसर बाँकी नराखिएको बताए। उनले पुष्पराज पौडेलको लेखनले नेपाली साहित्यमा विशेष स्थान बनाएको उल्लेख गर्दै आगामी दिनमा पनि यस्ता साहित्यिक कृति प्रकाशन गर्ने प्रतिबद्धता जनाए।
पुष्पराज पौडेल यसअघि पनि आफ्ना साहित्यिक कृतिका कारण चर्चित छन्। उनका ‘रेडक्रसकर्मी ऊ’, ‘शिक्षाका ती दिन’ र ‘सयपत्री’ शीर्षकका कृतिहरू पाठकमाझ लोकप्रिय छन्। यी कृतिहरूले उनको लेखनशैलीको विविधता र गहिराइलाई उजागर गरेका छन्। ‘देशाटन’ उनको चौथो कृति हो, जसले उनको साहित्यिक यात्रालाई अझ समृद्ध बनाएको छ। यो कृतिमा उनले आफ्नो रेडक्रसकर्मी जीवन र यात्राका क्रममा संकलन गरेका अनुभवलाई सुन्दर ढंगले प्रस्तुत गरेका छन्।
लोकार्पण समारोहमा साहित्यप्रेमी, समीक्षक, पत्रकार र पाठकहरूको उल्लेख्य उपस्थिति थियो। कार्यक्रममा सहभागीहरूले कृतिको विषयवस्तु र लेखनशैलीको खुलेर प्रशंसा गरे। कृतिको लोकार्पणपछि पौडेलले पाठकहरूसँग अन्तरक्रिया गर्दै आफ्ना अनुभव साझा गरे। उनले यो कृतिले पाठकलाई नेपालको सांस्कृतिक र प्राकृतिक सम्पदाको महत्त्व बुझ्न प्रेरित गर्ने आशा व्यक्त गरे।
‘देशाटनः घुम्दै, फिर्दै जिल्ला–जिल्ला’ नेपाली साहित्यमा यात्रा संस्मरणको क्षेत्रमा एक महत्त्वपूर्ण कृति बनेको छ। यो कृतिले पाठकलाई नेपालका विभिन्न जिल्लाको भौगोलिक, सामाजिक र सांस्कृतिक विविधतासँग जोड्नुका साथै लेखकको व्यक्तिगतृतिले जोड्ने विश्व क्य अनुभव र भावनालाई पनि जीवन्त रूपमा प्रस्तुत गरेको करता है। साहित्यकार पुष्पराज पौडेलको यो कृतिले नेपाली संस्मरण साहित्यमा नयाँ आयाम थप्ने विश्वास गरिएको छ।
